Zonnepanelen worden steeds populairder, zo hadden in 2022 twee miljoen huishoudens zonnepanelen en in 2023 alweer 2,6 miljoen huishoudens. Voor veel mensen zijn zonnepanelen de beste optie als het gaat om duurzame energie. Maar ook op landelijk niveau wordt er steeds meer energie opgewekt door middel van zonnepanelen. Onlangs is de regelgeving voor het bouwen van zonnevelden plotseling aangescherpt door de Overijsselse overheid, zonder dat gemeenten hier van op de hoogte waren gesteld. Wat betekend dit voor de RES doelstellingen van Twente en waarom zijn deze regels veranderd?
de nieuwe regelgeving
Voordat er licht geschenen wordt op reden achter deze regelgeving is het belangrijk te weten wat deze nieuwe regels inhouden. De aanscherpingen komen vooral naar voren in de zonneladder. De zonneladder is het systeem dat overheidsinstanties gebruiken om te bepalen waar het beste zonnepanelen geplaats kunnen worden, zo staan onder trede één de meest gunstige plekken om zonnepanelen te installeren en onder trede vier de minst gunstige plekken. De zonneladder ziet er nu als volgt uit:
- Trede één: daken en gevels van bestaande gebouwen
- Trede twee: terreinen en objecten in bebouwde gebieden
- Trede drie: terreinen en objecten in landelijke gebieden
- Trede vier: landbouw- en natuurgronden
verdere uitleg zonneladder:
Minister voor klimaat en energie, Rob Jetten. wil het plaatsen van zonnevelden op landbouw- en natuurgronden zoveel mogelijk voorkomen. Hij zegt hierover het volgende: ‘Er zal een beperkt aantal uitzonderingen voor zon-pv op landbouw- en natuurgronden, “nee, tenzij”, worden geformuleerd, waarbij de voorwaarden tijdelijkheid en multifunctioneel gebruik in ieder geval zullen gelden. Deze voorwaarden worden in de komende maanden verder uitgewerkt. Bovenal geldt dat de treden 1, 2 en 3 zo veel als redelijkerwijs mogelijk is moeten zijn doorlopen, om aan de uitzonderingen voor trede 4 toe te komen.’ Aldus Jetten.
In praktijk betekend dit dat als treden 1, 2 en 3 zijn doorlopen er nog steeds meerwaarde moet worden onderbouwd voor het installeren van zo een zonneveld. Dit kan bijvoorbeeld door het zonneveld te combineren met een andere functie van de gebruikte grond door lichtdoorlatende zonnepanelen te plaatsen boven akkerbouw of fruitteelt.
Plannen voor zonnevelden die al voor deze regelgeving waren goedgekeurd gaan wel door maar moeten voor 2030 gerealiseerd zijn.
Waarom zijn deze regels nodig?
Wat de precieze redenen zijn voor de nieuwe regelgeving is niet helemaal duidelijk. De Overijsselse regering heeft dit besluit zonder veel aanleiding of uitleg doorgevoerd, wel zijn er een aannemelijke redenen voor. Als eerst is het belangrijk om in een land dat zo dichtbevolkt is als Nederland goed te letten op het gebruik van de beperkte ruimte die er is. Een zonneveld neemt veel ruimte in wat anders voor andere zaken gebruikt kan worden.
Niet alleen de fysieke ruimte van zonnevelden kan nadelen veroorzaken maar ook kunnen zonnevelden door netcongestie de ontwikkeling van woonlocaties in de weg zitten.
Zijn de RES doelstellingen nog haalbaar?
RES staat voor Regionale Energie Strategie, hierin worden twee hoofddoelstellingen genoemd:
- De helft van het huidige elektriciteitsverbruik in Twente duurzaam opwekken, naar schattingen is dit 1,5TWh.
- Huizen duurzaam verwarmen zonder fossiele brandstoffen door Twente te ontwikkelen als warmteregio.
Er kan nog niet met zekerheid gezegd worden of Twente haar RES doelstellingen gaat halen. Rob Jetten zegt hierover het volgende: ‘Wij werken toe naar juridische verankering in provinciale regels met of zonder een Rijksinstructieregel in het Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl). In september zal daarover worden besloten. Tevens zal de impact van de “nee, tenzij” op de RES-doelstellingen voor duurzame opwek middels zon-pv in kaart worden gebracht.’ Het is dus nog niet bekend hoeveel invloed deze regelgeving gaat hebben op het halen van de RES doelstellingen. Wel is het duidelijk dat de doelstellingen op een andere manier behaald moeten worden dan eerst verwacht, meer zonnepanelen op daken en ook meer andere groene energie bronnen zoals windmolens.
Invloed op particulieren
De meeste particulieren zullen niet direct sterk beïnvloed worden door deze nieuwe regelgevingen maar indirect is er wel kans dat de gevolgen goed te merken zijn. Zo zijn er bijvoorbeeld plannen voor het bouwen van meer windmolens en windmolenparken, deze kunnen voor veel geluidsoverlast zorgen en hebben ook andere nadelen.
Een andere invloed die deze regelgeving met zich mee zou kunnen brengen is dat er meer verplichtingen kunnen komen voor particulieren omtrent het hebben van zonnepanelen. Net zoals bedrijven verplicht zijn zonnepanelen te leggen als deze binnen vijf jaar verwacht zijn terug verdiend te worden of de plannen om zonnepanelen boven carports te verplichten.
Ingespannen voor niks?
Er zijn dus spontaan nieuwe regelgevingen voor het bouwen van zonnevelden die indirect veel invloed kunnen hebben op alle inwoners, waarvan de achterliggende gedachte nog niet publiekelijk is bekendgemaakt. De grootste invloed van deze regelgeving is toch wel op de gemeenten die nu mogelijk in de knoop komen met hun plannen om de RES doelstelling te halen. Jaimi van Essen, oud voorzitter van de stuurgroep RES Twente zegt hier het volgende over: “Gemeenten hebben een bieding gedaan bij de RES, maar is dat nu nog haalbaar? Wellicht zijn de inspanningen voor niks geweest”, aldus Van Essen.
Geef een reactie